[apollo72]

Wrzosiec

Erica

"wrzos domowy" łatwiejszy, wiosenno-letni i kolorowy

Pochodzenie: Pdn Afryka, zwłaszcza Przylądek Dobrej Nadziei
Stanowisko:
- wiosną i latem widne (słoneczne lub lekki półcień), dobrze wietrzone, jak najchłodniejsze
- nie wymagają aż tak kwaśnego podłoża jak wrzosy
- zimą najlepiej na werandzie lub widnym ganku (ale temp. nie może spaść poniżej zera!). W ogrzewanych pokojach wrzośce, choć są ciepłolubne, cierpią z powodu niedostatku światła i wilgoci w powietrzu i zwykle żyją dość krótko.
- w ogrodzie zimą okryć gałązkami drzew lub krzewów iglastych bąź tkaniną cieniującą (są mniej odporne na przemarzanie niż wrzosy ).
Podlewanie:
- systematycznie, tak by podłoże było stale lekko wilgotne (uwaga, te z kwiaciarni rosną w samym torfie, który szybko przesycha, warto więc je przesadzić do nieco większej doniczki i dosypać im próchnicznej ziemi)
- Jesienią roślin nie trzeba nawozić, ale w czasie kwitnienia można używać nawozów specjalnie dla wrzosów i wrzośców (oprócz dokarmiania roślin, zakwaszają podłoże) lub nawozu do różaneczników lub iglaków.
- znacznie lepiej tolerują zbyt wysoką wilgotność podłoża i powietrza niż wrzosy
Przesadzanie:
- niektóre gatunki wrzośców (np. Erica tetralix, Erica vagans, Erica watsonii) przycinamy wczesną wiosną, inne ( Erica carnea, Erica darleyensis) w maju, na początku czerwca, zaraz po przekwitnięciu.
- wiosną należy zasilić po przycięciu nawozem do azalii i różaneczników
- w ogordzie dobrze jest wysypać miejsca między roślinami drobną korą
- sadzenie do gruntu:
? wiosną (wilgoć i niskie temp. ok, ale nocne przymrozki niedobre )
? latem (nie ma mrozu, ale niska wilgotność wysusza podłoże )
! jesienią najlepiej
Przed sadzeniem należy namoczyć bryłę korzeniową na dwie godziny w bali z wodą, a po wysadzeniu do podłoża warto obsypać wrzosowisko przekompostowaną korą (zapobiega wzrostowi chwastów, zatrzymuje w podłożu wilgoć i rozkładająca się kora zakwasza dodatkowo glebę)
Rozmnażanie:
Kwitnienie:
- w zależności od gatunku: całą wiosnę i lato, aż do września
- styczeń-maj: wrzosiec darlejski (Erica darleyensis)
- luty -kwiecień: wrzosiec krwisty (Erica carnea), najczęściej uprawiany i odporny na mróz
- czerwiec do końca sierpnia: wrzosiec popielaty (Erica cinerea) i krajowy gatunek, wrzosiec bagienny (Erica tetralix)
- sierpień i wrześień: wrzosiec rozpierzchły (Erica vagans)
- W zależności od przebiegu pogody latem, terminy kwitnienia ulegają zmianom. Podobnie kolor kwiatów. Na przykład: barwa przejściowa czerwono-różowa zależy w znacznym stopniu od temperatury nocy. Jeśli noce są chłodne, to przeważa barwa czerwona.
Inne:
- uprawia się je zarówno w ogrodach jak i w doniczach w domu
- idealnie nadają się by je łączyć z wrzosami, bo dopełniają się porami kwitnienia (w sumie kwitną bowiem od przedwiośnia do początków września)
- są łatwiejsze w uprawie od wrzosów (np. nie tak wymagające jesli chodzi o odczyn gleby)
- Do rodzaju wrzosiec (Erica) należy około 670 gatunków krzewinek i krzewów. Występują one przede wszystkim w południowej Afryce, zwłaszcza na Przylądku Dobrej Nadziei, czyli na obszarze najmniejszego państwa roślinnego nazywanego Capensis, o powierzchni odpowiadającej mniej więcej obszarowi Wielkopolski. W Europie występuje tylko 21 gatunków wrzośca, a w Polsce zaledwie jeden — wrzosiec bagienny (E. tetralix), na nielicznych stanowiskach na torfowiskach wysokich Pomorza Zachodniego i Dolnego Śląska.
- sprowadzono je do Europy w latach dwudziestych XIX wieku (najpierw do Anglii, a potem do Francji i Niemiec) z południowej Afryki i choć na świecie znanych jest kilkaset gatunków tylko kilka z nich nadaje się do uprawy w naszym klimacie.
- robi się z nich łajki Większość fajczarzy zdaje się faworyzować gładkie bryjerki (z drzewiastego gatunku Erica arborea), głównie ze względu na ich piękno i indywidualność. Wrzosiec ma biegnące przez niego słoje, a ich natura jest taka, że nie ma dwóch takich samych wzorów. Surowiec na nie określa się po francusku bruyere, a po angielsku - briar.
- W Polsce wrzośce znane są jako rośliny służące przede wszystkim do dekoracji ogrodów. Tymczasem w zachodniej Europie są one uprawiane coraz częściej w doniczkach oraz w innego rodzaju pojemnikach i wykorzystywane do ozdoby wnętrz, zwłaszcza chłodnych, a także tarasów, werand, balkonów oraz grobów. Wrzośce w doniczkach są ulubionymi roślinami Niemców (i to właśnie oni są największymi producentami). Przewodzi im piękny wrzosiec delikatny (ok. 60 milionów roślin rocznie), inne gatunki wrzośców produkowane są w doniczkach już w niewielkich ilościach (np. w. czerwony — około 3 mln, w. popielaty — około 0,5 mln)
Trochę systematyki dla dociekliwych:
- Wrzosiec Delikatny (Erica gracilis) - najpopularniejszy na rynku uprawiany w doniczkach gatunek o ciemnoamarantowych kwiatach. W południowej Afryce występuje w pobliżu wybrzeża Oceanu Indyjskiego, w górach o średniej wysokości. Tamtejsze gleby odznaczają się dużą wilgotnością, ale są przepuszczalne, mają odczyn kwaśny i zawierają znaczną ilość surowej próchnicy. Wrzosiec rośnie tam jako luźny krzew, do wysokości około 1 metra. Rośliny gatunku typowego mają igiełkowate liście długości do około 4 mm, których dolną stronę pokrywają włoski gromadzące wodę z mgły, częstej na wybrzeżu oceanu. Dzwonkowate kwiaty — zbudowane z czterech zrośniętych płatków korony, długości 3–4 mm — są różowe.
W obrębie gatunku znane są dwie odmiany botaniczne, różniące się terminem kwitnienia: E. gracilis var. hiemalis (nowy, ma kilka lat ale jeszcze nie ma polskiej nazwy), kwitnąca na przełomie zimy i wiosny, oraz E. gracilis var. autumnalis, kwitnąca jesienią. Od 1850 roku w uprawie znajduje się tylko odmiana jesienna, od której wywodzą się odmiany rozpoczynające kwitnienie z końcem lata.
Natomiast pośród odmian klonalnych najpopularniejsze to:
Glasers Rote - stanowi trzon podstawowego doboru odmian wrzośca delikatnego w Niemczech. Rośliny intensywnie się krzewią, są gęste i zwarte o pędach wzniesionych, mają kwiaty ciemnoczerwone, błyszczące, kwitną bardzo obficie i długo
Glasers Weinrote — kwiaty ciemniejsze i krzewinki bardziej zwarte niż u Glasers Rote
Globularis — najważniejsza odmiana we Francji, kwiaty ma mniejsze niż inne odmiany, lecz bardzo liczne, mogą być różowe, łososiowe lub miedzianoczerwone, rozwijają się późno, lecz długo
Typ Schmidbauer — kwiaty ciemnoczerwone i duże
Weisses Schloss — kwiaty białe
Bayernblut — kwiaty czerwonoróżowe, krzewinki duże i szerokie, kwitnienie obfite.
Obecnie hodowcy zwracają szczególną uwagę na ulepszanie i utrzymywanie w czystości genetycznej dotychczasowych odmian, między innymi w wyniku krzyżowania ich z roślinami gatunku typowego. Dzisiejsze odmiany różnią się w zasadzie barwą kwiatów i terminem kwitnienia. Według tej drugiej właściwości, podzielono je na cztery grupy:
wczesne — rozpoczynające kwitnienie już w sierpniu,
średnio wczesne — zakwitające we wrześniu,
średnio późne — rozwijające kwiaty na przełomie września i października;
późne — z kwiatami pojawiającymi się od około połowy października.
- Wrzosiec Krwisty/Czerwony/Wiosenny (Erica carnea) w stanie naturalnym występuje w Alpach oraz w górach południowej i południowo-wschodniej Europy. Znosi większą niż pozostałe wrzośce zawartość wapnia w strefie systemu korzeniowego. Osiąga wysokość 30–50 cm, ma wąskie liście do 6 cm długości, ułożone na pędach po 3 lub 4 w okółkach. Czteropłatkowe kwiaty o koronie długości 5–6 mm są ciemnoróżowe, osadzone w kątach liści i tworzą kwiatostan przypominający jednostronne grono. Dzięki mutacjom wydał około 100 odmian, różniących się, między innymi, barwą kwiatów — od białej do czerwonej. Większość odmian kwitnie obficie od grudnia do kwietnia, a niektóre — także od października do maja.
Chalenger — kwiaty różowe
Golden Starlet — liście żółte, kwiaty białe
Isabell — kwiaty białe
Kramer's Weisse — kwiaty białe
Nathalie — kwiaty ciemnoczerwone
Lohse's Rubin — kwiaty rubinowe
Myretoun Ruby — kwiaty fioletowe
Rosalie — kwiaty różowe
Vivellii — kwiaty ciemnoczerwone
Whisky — liście żółtomiedziane, kwiaty lila
Wintersonne — pąki kwiatowe brązowoczerwone, kwiaty jasnoczerwone
Rotes Juwel — kwiaty czerwone
Winterfreude — kwiaty rubinowoczerwone
Winter Rubin — kwiaty ciemnoczerwone .
- Wrzośce wypełniające przerwę w kwitnieniu między wrzoścem krwistym a wrzosami, kwitnące w czerwcu, lipcu i sierpniu to: Erica cinerea- wrzosiec pospolity (ciemno-różowy), Erica tetralix- wrzosiec bagienny (biały i różowy), Erica vagans- wrzosiec rozpierzchły (jasno-fioletowy), Erica watsoni- wrzosiec Watsona (różowy).
- Wrzosiec Popielaty (E. cinerea) występuje w stanie naturalnym w zachodniej Europie, gdzie dorasta do wysokości 60 cm, w uprawie jest niższy. Tworzy krzewinki szerokie i wyniosłe. Igiełkowate liście z drobnymi rzęskami długości 5–7 mm ułożone są na pędach po 3 lub 4 w okółkach. Dzbaneczkowate kwiaty długości do około 6 mm, przeważnie purpurowofioletowe lub różowe, zebrane są w grona wzdłuż wierzchołkowej części pędów. Kwitnie od czerwca do września.
Alba Major — kwiaty białe
Alfred Bowerman — kwiaty ceglastoczerwone do ciemnoróżowych
C.D. Eason — kwiaty karmazynoworóżowe
C.G. Best — kwiaty łososioworóżowe
Eiddler's Gold — liście złocistożółte (zimą w gruncie czerwienieją), kwiaty lilaróżowe
Golden Drop — liście złocistożółte (zimą w gruncie czerwonomiedziane), kwiaty lilaróżowe, nieliczne
Golden Sport — liście złocistożółte, kwiaty karminoworóżowe
Heidebrand — kwiaty płomiennoróżowe
P.S. Patrick — kwiaty ciemnopurpurowe z odcieniem rudawym
Pentreath — kwiaty purpurowofioletowe
Summer Gold — liście jasnozłocistożółte, kwiaty karmazynoworóżowe
- Wrzosiec Darlejski (Erica darleyensis) otrzymano w 1905 roku, w wyniku krzyżowania E. carnea E. erigna.
Darley Dale — równoznaczna z typem, liście szarozielone, kwiaty jasnoróżowe
Kramer's Rote — kwiaty ciemnoróżowe
White Perfection — kwiaty białe, pojawiają się od listopada (kwitnienie trwa do maja), a w gruncie — od lutego (do maja).
- Wrzosiec Rozpierzchły (E. vagans) w stanie naturalnym występuje w zachodniej Europie (Wielka Brytania, Francja, Portugalia i Hiszpania). Wyrasta do wysokości 30–40 cm (fot. 6). Szerokie kwiaty dzwonkowate są różowe i rozwijają się od lipca do września.
Holden Pink — kwiaty jasnolilaróżowe
Lyonesse — kwiaty czysto białe z brązowymi pylnikami
Mrs. D. F. Maxwell — najważniejsza odmiana o kwiatach ciemnoróżowych
St. Keverne — kwiaty różowe, ma tendencję do wydawania pędów rewersyjnych, charakterystycznych dla gatunku, z jaśniejszymi kwiatami, które należy usuwać
Hookstone Rosea — kwiaty różowe, bardzo ładne
- Wrzosiec Krzewiasty (E. arborea) w stanie naturalnym występuje często w rejonie śródziemnomorskim, w Afryce Północnej, na Wyspach Kanaryjskich, na Kaukazie i na obszarach sąsiednich. Tworzy krzewy lub drzewa do wysokości 5 m i wyższe. Kwiaty ma prawie kuliste, długości 3–4 mm, białe lub szarawobiałe, pachnące, zebrane w okazałych wierzchołkowych kwiatostanach długości 20–40 cm, rozwijających się wczesną wiosną.
Albert's Gold - rośnie silnie, ma błyszczące żółte liście
Estrella Gold - rośnie powoli, ale ma też błyszczące żółte liście, zwłaszcza młode. Wrzosiec ten, wraz z odmianami, nadaje się do ogrodów zimowych.
- Wrzośce uprawiane sporadycznie:
W doniczkach można również uprawiać gatunki o kwiatach długości do 10 mm i dłuższych, również rozmnażane za pomocą sadzonek pędowych. Pochodzą one z południowej Afryki i są przydatne do dekoracji wnętrz. Uwagę warto zwrócić na następujące:
E. axilliflora — ma kwiaty dzwonkowate, różowe, pojawiające się w III–V
E. taxifolia i E. lateralis — kwiaty dzwonkowate, lila, w III–V
E. formosa — kwiaty dzwonkowate, białe, w III–V
E. baccans — kwiaty dzwonkowate, różowe, w III–VI
E. densiflora — kwiaty rurkowate, lila, z białawą nasadą wewnątrz, w III–VI
E. grandiflora — kwiaty rurkowate, pomarańczowe, w VII–X
E. mammosa — kwiaty rurkowate, czerwone, w VII–X
E. patersonia — kwiaty rurkowate, żółte, w III–VI oraz w VIII–X
E. vestita — kwiaty rurkowate, biało-różowolilaczerwone, w VII–X
E. ventricosa — kwiaty dzwonkowate, różowe, w III–V