Oleinian glicerolu (monogliceryd kwasu oleinowego, Glyceryl Oleate) jest estrem gliceryny i kwasu oleinowego o szerokim spektrum działania w kosmetykach. Na ogół występuje w postaci bursztynowej cieczy o łagodnym, woskowym zapachu. Pozyskiwany jest przede wszystkim w procesie estryfikacji z owoców oliwki europejskiej (Olea europaea). Może być pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub syntetycznego. Naturalnie występuje w lipidach (tłuszczach) umiejscowionych na powierzchni skóry i w strukturze ludzkiego włosa. Oleinian glicerolu nadaje produktom kosmetycznym właściwości natłuszczające i zmiękczające skórę, tym samym czyniąc ich formuły delikatnymi i nawilżającymi.
Spis treści:
Oleinian glicerolu jest wielokierunkowym emulgatorem i stabilizatorem emulsji kosmetycznych zarówno typu W/O (woda w oleju), jak i O/W (olej w wodzie), w następstwie czego powstają trwałe i stabilne mieszaniny wodno-olejowe, czyli emulsje. Związek wiąże wilgoć na skórze, tworząc barierę na jej powierzchni, co przyczynia się do spowolnienia przeznaskórkowej utraty wody (TEWL), czyli jej nadmiernego odparowywania z powierzchni skóry. Wspomniana właściwość decyduje o głównym zastosowaniu oleinianu glicerolu w produktach kosmetycznych, czyli jako środka nawilżającego. Pozostałe, niezmiernie ważne właściwości charakterystyczne dla tego związku to m.in.:
Oleinian glicerolu jest typowym przedstawicielem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Z raportu Amerykańskiej Agencji ds. Leków i Żywności (FDA) wynika, iż związek jest składnikiem aż 716 preparatów kosmetycznych, co potwierdza jego wieloaspektowość działania. Oleinian glicerolu czasem określany jest jako biodegradowalna alternatywa dla szeroko rozpowszechnionych i dość kontrowersyjnych silikonów w kosmetykach.
Ze względu na jego wieloaspektowe właściwości oleinian glicerolu możemy znaleźć w produktach przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów. Wśród kosmetyków, w których związek znalazł zastosowanie, możemy wyróżnić:
W szamponach do włosów oleinian glicerolu często stosowany jest jako alternatywa dla kontrowersyjnego etoksylowanego laurylosiarczanu sodu, znanego bardziej jako Sodium Laureth Sulfate, SLES, odpowiedzialnego głównie za tworzenie się piany w kosmetykach myjących, a którego szkodliwy dla zdrowia potencjał jest od lat przedmiotem sporów wśród jego zwolenników i przeciwników.
Składnik, jakim jest oleinian glicerolu, można znaleźć w kosmetykach w następujących stężeniach:
W szamponach przeznaczonych do cienkich lub przetłuszczających się włosów zwykle stężenie związku na poziomie 0,5% jest wystarczające. W przypadku zastosowania oleinianu glicerolu w kosmetykach pieniących, takich jak szampon, żel pod prysznic czy płyn do mycia twarzy, stężenie poniżej 1% powoduje, że produkt pozostaje do pewnego stopnia przejrzysty. Im większy stopień stężenia związku, tym mniejsza klarowność produktu.
Cząsteczka oleinianu glicerolu składa się z hydrofilowego (lubiącego wodę) ogona i hydrofobowej (odpychającej wodę) głowy, wobec czego może mieszać się zarówno z fazą wodną, jak i olejową (co czyni związek emulgatorem). Dlatego zawarty w kosmetyku myjącym przeznaczonym do włosów poradzi sobie z usunięciem nadmiaru olejów powierzchniowych (np. podczas olejowania włosów), łącząc się z nimi i ulegając całkowitemu zmyciu z wodą podczas spłukiwania.
Związek uznawany jest za bezpieczny i skuteczny w produktach kosmetycznych, gdy zastosowany jest w stężeniu do 5%. Uważa się, że jest nieszkodliwy dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Badania naukowe niejednokrotnie wykazały, że związek nie ma działania fotouczulającego ani nie podrażnia skóry. W bardzo rzadkich przypadkach dochodzi do niewielkiego lub umiarkowanego podrażnienia oczu. W czystej postaci oleinian glicerolu może prowadzić do zapychania skóry – jest związkiem komedogennym. Nie podejrzewa się, że ulega bioakumulacji w organizmie ludzkim (jest całkowcie wydalany z moczem).
Brak informacji, czy oleinian glicerolu wchodzi w negatywne interakcje z innymi składnikami kosmetyków.
Oleinian glicerolu jest związkiem biodegradowalnym i możliwy jest jego rozkład z udziałem odpowiednich mikroorganizmów, takich jak bakterie. Pozyskiwany jest przede wszystkim z naturalnych, roślinny źródeł (oliwa z oliwek, orzeszki ziemne, orzechy pekan czy liście drzewa herbacianego), wobec czego jest substancją ogólnie uznawaną za bezpieczną, zgodnie z koncepcją GRAS (generally recognized as safe), jednocześnie niestanowiącą potencjalnego zanieczyszczenia dla środowiska, w którym się znajduje.