Polysorbate 80 właściowości i zastosowanie

Polysorbate 80 – co to jest? Szkodliwość

Polisorbat 80 (Polysorbate 80) otrzymuje się poprzez działanie tlenkiem etylenu na sorbitan i kwas oleinowy. Jest niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym. Pełni w kosmetykach między innymi funkcję substancji myjącej, emulgatora i środka pianotwórczego. Jest także stosowany w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym, w którym przyjmuje oznaczenie E433.

Spis treści:

• Polisorbat 80 – właściwości
• Polisorbat 80 – zastosowanie w kosmetyce
• W jakich kosmetykach można znaleźć polisorbat 80?
• Czy polisorbat 80 jest szkodliwy?
• Z jakimi składnikami kosmetyków nie łączyć polisorbatu 80?
• Efekty uboczne stosowania polisorbatu 80
• Polysorbate 80 – czy jest to składnik pochodzenia naturalnego?

Polisorbat 80 – właściwości

Polisorbat 80 jest mieszaniną estrów kwasu oleinowego i sorbitanu poddaną procesowi etoksylacji, który często służy do tworzenia substancji myjących wykorzystywanych w detergentach. Jest niejonowym środkiem powierzchniowo czynnym, co oznacza, że jego cząsteczki gromadzą się na granicy faz – w miejscu zetknięcia roztworu z powietrzem, cieczą lub ciałem stałym, dzięki czemu zmniejsza się napięcie powierzchniowe.

Substancja ta ma formę lepkiej, żółtawej cieczy, która rozpuszcza się w wodzie i etanolu, ale nie w tłuszczach. Tworzy przezroczysty roztwór, ale jeśli w produkcie zostanie przekroczona temperatura punktu zmętnienia, zmniejsza się jego zdolność do rozpuszczania się.

Polisorbat 80 ma współczynnik HLB 15 (z ang. hydrophilic lipophilic balance). Co to oznacza? Każda emulsja składa się z części lipofilowej i hydrofilowej. Określenie stosunku między nimi pozwala na odpowiedni dobór substancji w zależności od jej właściwości. Wysoki współczynnik HLB, w tym przypadku 15, oznacza, że polisorbat 80 jest hydrofilowy, rozpuszcza się w wodzie i tworzy emulsje typu O/W (olej w wodzie). Dla porównania niskie HLB mają środki lipofilowe, które przeciwdziałają pienieniu się i są emulgatorami W/O (woda w oleju).

Polisorbat 80 – zastosowanie w kosmetyce

Ten środek powierzchniowo czynny wpływa na konsystencję produktu. Pełni funkcję:

• solubilizatora – umożliwia wprowadzenie do roztworu wodnego substancji nierozpuszczalnych lub trudno rozpuszczalnych w wodzie (dotyczy to m.in. kompozycji zapachowych i tłuszczów);
• emulgatora – pozwala połączyć fazę olejową z fazą wodną w kosmetyku;
• środka pianotwórczego – tworzy pianę w kosmetykach myjących, stabilizuje ją i poprawia jej jakość w połączeniu z anionowymi środkami powierzchniowo czynnymi;
• substancji spulchniającej – nadaje kosmetykom puszystą konsystencję;
• promotora przejścia – pozwala na efektywne rozprowadzanie kosmetyku na skórze lub włosach, dzięki czemu ułatwia równomierne działanie składników aktywnych;
• substancji myjącej – umożliwia usunięcie z ciała zanieczyszczeń, sebum i makijażu.

Polisorbat 80 jest łagodnym detergentem – nie podrażnia skóry i może być stosowany w kosmetykach, które mają kontakt z błonami śluzowymi. Ma zdolność do tworzenia miceli, czyli mikroskopijnych kulistych struktur, które zbudowane są z części hydrofilowej i hydrofobowej. Z jednej strony odpychają tłuszcze i przyciągają wodę, z drugiej odpychają cząsteczki wody, a przyciągają tłuszcze wraz z zanieczyszczeniami. Dzięki temu polisorbat 80 jest skutecznym środkiem myjącym.

W jakich kosmetykach można znaleźć polisorbat 80?

Mieszanina kwasu oleinowego i sorbitanu wykorzystywana jest w kosmetykach różnego rodzaju. Nie odżywia i nie nawilża skóry, ale wpływa na konsystencję produktu i jego właściwości myjące, dlatego może być obecna w szerokiej gamie produktów. Środek powierzchniowo czynny występujący na etykietach pod nazwą Polysorbate 80 można znaleźć w:

• żelach pod prysznic, płynach do kąpieli i mydłach w płynie,
• kosmetykach do mycia twarzy i demakijażu,
• kremach do twarzy,
• balsamach do ciała, także do opalania,
• kremach do stóp i dłoni,
• maseczkach w płachcie,
• szamponach i odżywkach do włosów,
• kosmetykach kolorowych, takich jak płynne podkłady i rozjaśniacze.

Maksymalne dopuszczalne stężenie polisorbatu 80 w kosmetykach wynosi 20%.

Czy polisorbat 80 jest szkodliwy?

Wątpliwości związane ze szkodliwością tego środka powierzchniowo czynnego wypływają z procesu, jakiemu jest poddawany w warunkach przemysłowych. Może dojść do jego zanieczyszczenia substancją zwaną dioksanem. Jest to toksyczny związek o działaniu rakotwórczym. W praktyce jednak polisorbat 80 jest dokładnie oczyszczany i badany, zanim trafi na rynek, dlatego stosowanie kosmetyków, które mają go w składzie, nie powinno budzić obaw. Mimo to osoby, które cenią naturalne rozwiązania, powinny spróbować innych produktów do codziennej pielęgnacji. Polisorbatu 80 próżno szukać na etykietach kosmetyków oznaczonych jako BIO, a także naturalnych.

Z jakimi składnikami kosmetyków nie łączyć polisorbatu 80?

Nie ma informacji na temat niekorzystnych interakcji polisorbatu 80 z innymi składnikami kosmetyków.

Efekty uboczne stosowania polisorbatu 80

Polisorbat 80, chociaż jest łagodnym detergentem i nie trzeba się obawiać jego kontaktu ze śluzówkami organizmu, może powodować podrażnienie skóry i, w rzadkich przypadkach, reakcję alergiczną. Aby upewnić się, że ten środek powierzchniowo czynny nie wywoła świądu, pieczenia czy zaczerwienienia skóry, warto wykonać najpierw próbę uczuleniową. W tym celu należy nałożyć kosmetyk z polisorbatem 80 na niewielki obszar twarzy (najlepiej za uchem), odczekać 24 godziny, a następnie go zmyć i obserwować reakcję skóry.

Na polisorbat 80 powinny uważać kobiet ciężarne, ponieważ cera jest wtedy szczególnie wrażliwa i może ulec podrażnieniu.

Polysorbate 80 – czy jest to składnik pochodzenia naturalnego?

Omawiany środek powierzchniowo czynny składa się z dwóch związków. Pierwszy z nich to kwas oleinowy, który jest jednonienasyconym kwasem tłuszczowym z grupy omega-9. Może mieć on pochodzenie roślinne lub zwierzęce. Znajduje się m.in. w oliwie z oliwek i tranie. Drugi związek to sorbitan. Otrzymuje się go poprzez odwodnienie sorbitolu, który jest alkoholem cukrowym pochodzenia roślinnego.

Sorbitan i kwas oleinowy zostają poddane etoksylacji, czyli procesowi chemicznemu stosowanemu w przemyśle w celu produkcji środków powierzchniowo czynnych. Z tego względu nie może być wykorzystywany w kosmetykach naturalnych.

Wpływ polysorbate 80 na środowisko

Nie ma informacji na temat negatywnego wpływu tej substancji na środowisko naturalne.